ศาลพระภูมิ-ศาลเจ้าที่ สองชื่อนี้ต่างกันอย่างไร
และใคร เป็นคนอยู่อาศัยในบ้านเล็กๆ เหล่านี้ทันแน่?
ศาลพระภูมิ-ศาลเจ้าที่ เป็นคำที่เราส่วนใหญ่คุ้นเคยกันดีอยู่แล้ว แต่หลายๆ คนอาจ ยังไม่เคยทราบว่า "ศาลพระภูมิ" และ "ศาลเจ้าที่" มีความแตกต่างกันอย่างไร มี ที่มาจากไหน และใครเป็นผู้อาศัยอยู่ในบ้านหลังเล็กๆ เหล่านั้นกันแน่ วันนี้ บ้าน และสวน จะมาเล่าให้ฟัง
ศาลพระภูมิ-ศาลเจ้าที่ ต่างกันอย่างไร
บ้านโดยทั่วไปนิยมตั้งทั้งศาลพระภูมิและศาลเจ้าที่คู่กัน โดยให้ศาลพระภูมิอยู่ทาง ซ้ายมือ อาจเรียกรวมๆ ได้ว่า ศาลพระภูมิเจ้าที่ หรืออาจตั้งศาลเพียงอย่างใดอย่าง หนึ่งก็ได้ ซึ่งความแตกต่างที่เห็นได้ชัดเจนระหว่างศาลทั้งสองประเภทคือ ศาล พระภูมิมักจะมีลักษณะเป็นวิหาร ตั้งอยู่บนฐานที่เป็นเสาเพียงต้นเดียวซึ่งยกระดับ อยู่สูงว่าศาลเจ้าที่ ส่วนศาลเจ้าที่มักจะมีลักษณะเป็นเรือนบ้านแบบไทย ตั้งอยู่บม ฐานที่มีเสา 4 ถึง 6 ต้น อยู่ในระดับต่ำกว่าศาลพระภูมิ
ศาลเจ้าที่/ศาลตายาย ใครเป็นคนอยู่?
ศาลเจ้าที่ หรือ ศาลตายาย ตั้งขึ้นสำหรับเป็นที่อยู่ของดวงวิญญาณที่คอยปกปัก รักษาบ้านเรือนหรือสถานที่นั้นๆ เช่น บรรพบุรุษ เจ้าของที่ดิน หรือเจ้าที่เจ้าทางตามความเชื่อตั้งเดิมของคนไทย ศาลเจ้าที่ถือเป็นที่อยู่ของวิญญาณคนทั่วไป จึงนิยมสร้างให้มี 4 เสา เปรียบเสมือนบ้านเรือนของคนธรรมดา ซึ่งถือว่ามีความศักดิ์สิทธิ์ในลำดับถัดมาจากพระภูมิที่เป็นเทพ ศาลเจ้าที่จึงถูกสร้างให้อยู่ในระดับที่ต่ำกว่าศาลพระภูมิด้วย